آشنایی با انواع فازمتر و کاربرد آن به دلیل اینکه این ابزار یکی از وسیله‌های بسیار پرمصرف برای افراد عادی و افراد تکنسین برق است، بسیار اهمیت دارد. این ابزار کمک می‌کند تا وجود یا عدم وجود ولتاژ الکتریکی در سیم‌های برق مشخص شود. این وسیله انواع مختلفی دارد و به همین دلیل برای خرید فازمتر باید پیش از هر چیز با انواع فازمتر و کاربرد آنها آشنا شد تا نوعی متناسب با نیاز کاری خود را خریداری کرد. در مقاله امروز به آشنایی با انواع فازمتر و کاربرد آن خواهیم پرداخت تا بتوانید با اطلاعات کامل‌تری برای خرید این وسیله اقدام کنید.
فازمتر چیست؟
به فازمتر (tester screwdriver)، فازنما نیز گفته می‌شود. از این وسیله برای آزمایش وجود یا عدم وجود جریان برق در اشیا مختلف همچون سیم استفاده می‌کنند. این وسیله به افراد کمک می‌کند تا فاز اصلی را از فاز برگشتی و نول تشخیص دهند و به این وسیله عملیات برق‌کشی ساختمان و تعمیرات برق بسیار ساده‌تر انجام شود.
نحوه استفاده از فازمتر
برای استفاده از فازمتر تنها کافی است نوک فازمتر را به شکل مستقیم درون پریز برق ببرید و یا آن را بر روی سیم و یا هر شیء ای که قصد چک کردن آن را دارید، قرار دهید و بعد یکی از انگشتان خود را بر روی بخش انتهایی فازمتر بگذارید. این کار باعث به‌وجودآمدن یک جریان کوچک از راه فازمتر و انگشت می‌شود و در واقع یک مدار الکتریکی تشکیل می‌دهد. درصورتی‌که چراغ فازمتر روشن شود بدان معنی است که جریان برق در داخل فازمتر وجود دارد و مدار الکتریکی تشکیل شده است؛ اما اگر چراغ روشن نشود، می‌تواند نشان‌دهنده موارد زیر باشد:
- جریان برق قطع است یا وجود ندارد.
- سیم نول نیست.
- فازمتر و اتصالات درون آن قطع شده و یا مشکل دارند.
ساختار فازمتر
فازمترها انواع مختلفی دارند و ساختار آنها می‌تواند با توجه به این مسئله متفاوت باشد؛ اما به‌صورت کلی فازمتر از چند قسمت مشخص تشکیل شده که در ادامه با آنها آشنا می‌شوید:
ساختار خارجی فازمتر
بخش بیرونی فازمتر شامل قسمت‌های زیر است:
میله فازمتر
میله فازمتر جنس فلزی دارد و نقش آن انتقال جریان برق به اجزای درونی فازمتر است. این میله از دو بخش تشکیل شده که به نوک میله، لبه می‌گویند و بدنه میله بخش دیگری است که برای حفظ ایمنی جنس عایق دارد.
دسته فازمتر
از بخش انتهایی میله فازمتر تا انتهای فازمتر را دسته می‌نامند که از جنس پلاستیکی نارسانا است.
لامپ فازمتر
در بخش انتهایی فازمتر جسمی رسانا قرار داده شده که به شکل دکمه‌ای و لمسی است. در این بخش است که جریان به فازمتر منتقل می‌شود.
بخش داخلی فازمتر
جدای از بخش خارجی فازمتر، این ابزار اجزای درونی نیز دارد که شامل مقاومت، لامپ فازمتر و فنر است.
مقاومت فازمتر به طور معمول از 1 اهم تا 820 کیلو اهم است و باعث کاهش قدرت جریان برق می‌شود. جنس لامپ فاز متر از نئون است که با عبور جریان برق روشن می‌شود و فنر نیز باعث انتقال جریان به لامپ می‌گردد.
انواع فازمتر
به‌صورت کلی فازمتر به انواع زیر تقسیم می‌شود:
فازمترهای تماسی
فازمترهای تماسی به انواعی از فازمتر گفته می‌شود که برای استفاده از آنها باید فازمتر با سیم یا پریز برق اتصال داشته باشد. از جمله فازمترهای تماسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
فازمتر یک سر تماسی
این فازمتر یکی از پراستفاده‌ترین انواع فازمتر است و برای استفاده از آن تنها باید لبه آن را به ناحیه موردنظر وصل کرد و دست را در انتهای فازمتر قرار داد. این فازمتر از معمولی‌ترین و ارزان‌ترین انواع فازمتر است؛ اما امکان برق‌گرفتگی از معایب آن می‌باشد. همچنین فازمتر یک سر تماسی ممکن است جریان ضعیف برق را نشان ندهد و این مسئله نیز می‌تواند دردسرساز شود.
فازمتر دو سر تماسی
این فازمتر همان‌طور که نامش نشان می‌دهد از هر دو سمت به یک مکان جدا وصل می‌شود. سر اصلی آن را باید به جایی که می‌خواهید از آن تست برق بگیرید وصل کنید و انتهای فازمتر که یک سیم است به زمین متصل می‌شود. این ساختار باعث امنیت بیشتر این فازمتر می‌گردد.
فازمتر غیرتماسی
نوع دیگر فازمتر، فازمتر غیرتماسی است. برای استفاده از این فازمتر نیازی به تماس یا اتصال وجود ندارد و تنها کافی است فازمتر در محدوده مورد نظر قرار گیرد. دقت این فازمترها نسبت به فازمترهای تماسی بسیار بالاتر است؛ هرچند باید در نظر داشت کار با این فازمترها کمی پیچیده‌تر است و از طرفی قیمت آنها نیز بالاتر می‌باشد.
با حرکت دادن فازمتر غیرتماسی در اطراف محل موردنظر، این وسیله می‌تواند وجود ولتاژ را تشخیص دهد و نیازی به لخت کردن سیم نمی‌باشد. این فازمتر همچنین می‌تواند جریان برق سیم‌هایی با روکش نه‌چندان ضخیم را که در داخل دیوار و در عمق کم قرار گرفته‌اند، تشخیص دهد.
فازمتر دیجیتال
فازمتر دیجیتال یا فازمتر الکترونیکی جزو نسل جدید فازمترها هستند که دو کاربرد مختلف دارند. این فازمترها هم برای تشخیص سیم فاز از نول کاربرد دارند و هم میزان ولتاژ را اندازه‌گیری می‌کنند. با این فازمتر ولتاژ نوع AC یا DC را می‌توان اندازه‌گیری کرد و میزان دقیق آن را تشخیص داد. این فازمتر ایمنی بالایی دارد و بی‌خطر است.
فازمتر القایی
این فازمتر کارکردی مشابه با فازمترهای غیرتماسی دارد؛ اما به دلیل اینکه می‌تواند میزان ولتاژ موجود درون سیم را به کاربر اطلاع دهد جزو فازمترهای دیجیتال نیز محسوب می‌شود. تنها مشکل این فازمتر این است که نمی‌توان با استفاده از آن ولتاژ درون کابل‌های دارای حفاظ را تشخیص داد؛ بنابراین اگر کابل برقی در عمق زیاد دیوار قرار گرفته باشد از این فازمتر نمی‌توان برای تشخیص وجود جریان برق استفاده کرد.
فازمتر مولتی کالر
این فازمتر نیز جزو فازمترهای جدید بازار است که در داخل آن یک لامپ نئونی با شدت نور بالا قرار گرفته است. ساختار این فازمتر بسیار مناسب افرادی است که می‌خواهند از فازمتر در محیط‌های مرطوب و بارانی و یا در جاهایی که دید کافی وجود ندارد استفاده کنند. لامپ پرنور این فازمتر به کاربر کمک می‌کند تا جریان برق را در چنین محیط‌هایی بسیار راحت‌تر تشخیص دهد. لامپ قرار گرفته در فازمتر مولتی کالر قابل‌تعویض است و در صورت خرابی به‌راحتی می‌توان آن را عوض کرد.
راهنمای خرید فازمتر
زمانی که می‌خواهید برای خرید فازمتر اقدام کنید حتماً نکات زیر را در نظر داشته باشید:
ایمنی فازمتر
ایمنی یکی از نکات بسیار مهمی است که در هنگام خرید فازمتر باید در نظر گرفته شود. فازمترهای القایی و دیجیتال امنیت بالایی دارند و می‌توان برای خرید به سراغ این فازمترها رفت. در صورت تمایل برای خرید فازمتر تماسی باید دقت کنید که حداکثر دامنه ولتاژ فازمتر مناسب باشد تا وقتی که انگشت خود را به انتهای فازمتر می‌چسبانید خطری شما را تهدید نکند.
ابعاد فازمتر
بسیار مهم است ابعاد فازمتر خریداری شده با کار شما تناسب داشته باشد و از طرفی کار با آن برای شما راحت باشد.
طراحی و جنس فازمتر
جنس بدنه فازمتر باید از مواد نارسانا، بادوام و ضدزنگ تولید شود. دسته فازمتر نیز باید جنس ضد لرزش و ضدتعریق داشته باشد تا کار با آن برای کاربر راحت باشد. لبه فازمتر در انواع دو سو یا چهارسو نیز وجود دارد و به کاربر این امکان را می‌دهد تا بتواند از فازمتر به‌عنوان پیچ‌گوشتی نیز استفاده کند.
نوع لامپ فازمتر
رنگ لامپ فازمتر به طور معمول آبی یا قرمز است و جنس آن از نئون یا جنس معمولی می‌باشد. اگر می‌خواهید از فازمتر به‌عنوان چراغ‌قوه استفاده کنید می‌توانید فازمتر با لامپ نئونی خریداری کنید.
قیمت و برند فازمتر
برند تولیدکننده فازمتر نقش مهمی در کیفیت و قیمت این محصول دارد. بسیار مهم است به سراغ فازمترهایی بروید که توسط شرکت‌های معتبر تهیه شده‌اند و دارای ایمنی و قیمت مناسبی هستند.
کلام پایانی
آشنایی با انواع فازمتر و کاربرد آن برای افرادی که می‌خواهند دست به خرید این وسیله بزنند بسیار اهمیت دارد. فازمتر یکی از وسیله‌های بسیار ضروری برای افرادی است که با برق سروکار دارند و می‌تواند وجود یا عدم وجود ولتاژ الکتریکی را در وسیله‌ها نشان دهد. آشنایی با انواع فازمتر بسیار اهمیت دارد؛ زیرا هر کدام از انواع فازمتر قابلیت‌های خاصی دارند که می‌تواند در حین کار برای افراد بسیار مهم باشد. پیش از خرید فازمتر حتماً باید با انواع آن آشنا شد تا محصولی متناسب با نیاز خود را خریداری کرد.
منبع :
