آشنایی با انواع انبر پرچ و کاربردهای آن برای کسانی که قصد خرید این ابزار را دارند ضروری است. انبر پرچ از پرکاربردترین ابزارهای اتصال در صنایع مختلف است و به کمک آن می‌توان دو یا چند قطعه را بدون جوشکاری به هم متصل کرد. یکی از رایج‌ترین موارد استفاده، نصب پلاک خودرو است. انبر پرچ در انواع گوناگون و با کاربردهای متنوع عرضه می‌شود؛ بنابراین پیش از خرید، شناخت نوع ابزار و لوازم مصرفی آن اهمیت دارد. در این مقاله به‌طور کامل با انواع انبر پرچ و شیوه استفاده از آن آشنا می‌شوید.

انبر پرچ چیست؟

انبر پرچ ابزاری دستی برای ایجاد اتصال دائمی میان دو یا چند قطعه است؛ به ویژه وقتی امکان جوشکاری وجود ندارد یا فقط از یک سمت به قطعه دسترسی داریم. ساختار معمول آن شامل دو دسته، سری (نازل/سری‌های قابل تعویض برای سایزهای مختلف)، فنر و مکانیزم گیرنده است. برای ایجاد اتصال از میخ پرچ یا مهره پرچ استفاده می‌شود که هرکدام کاربرد خاص خود را دارند.

مهره پرچ

برای کار با مهره پرچ، ابزار باید به سری مخصوص مهره مجهز باشد. مهره‌های پرچ از نظر ظاهر و جنس متنوع‌اند و معمولاً در این موارد عرضه می‌شوند:

• شکل ظاهری: شیاردار، لبه‌دار ساده و انواع مشابه

• جنس: آلومینیوم، استیل ضد زنگ، برنج و…

• سایزبندی: از M3 تا M12

میخ پرچ

میخ پرچ نیز در انواع مختلف مانند فشنگی، چکشی، ترقه‌ای و… تولید می‌شود و در سایزهای متداولی مثل 3، 5 و 7 میلی‌متر (و سایر اندازه‌ها) در بازار در دسترس است. انتخاب نوع و سایز میخ باید بر اساس ضخامت و جنس قطعات انجام شود.

نحوه استفاده از انبر پرچ

• ابتدا محل اتصال را با دریل، هم راستا و به اندازهٔ مناسب سوراخ کنید.

• برای اتصالات سریع و ظریف معمولاً از میخ پرچ استفاده می‌شود: میخ را در سری انبر قرار دهید، سر میخ را در سوراخ بگذارید و با فشردن دسته‌ها، بدنهٔ میخ متورم شده و دو قطعه را قفل می‌کند.

• در صورت استفاده از مهره پرچ، مهره را با سری مخصوص روی قطعه نشانده، دسته‌ها را فشار دهید تا بدنهٔ مهره جمع و در قطعه قفل شود؛ آنگاه سنبه را از مهره جدا کنید.

• پس از اتصال، یکنواختی سطح و استحکام اتصال را بررسی کنید و در صورت نیاز، سایز یا نوع پرچ را اصلاح کنید.

کاربرد انبر پرچ

کاربرد انبر پرچ در صنعت بسیار گسترده است. هر جا که بخواهند دو یا چند قطعه با جنس‌های مختلف را بدون جوشکاری به هم متصل کنند، این ابزار به‌کار می‌آید. پرچ‌کن‌ها معمولاً با دو نام در بازار شناخته می‌شوند:

• انبر پرچ کن: همان‌طور که از نامش پیداست، ظاهری شبیه انبر دارد و در سه مدل «ساده»، «دو دسته/دسته‌بلند» و «آکاردئونی» عرضه می‌شود. انبر پرچ کنِ ساده بیشتر برای کارهای سبک و خانگی مناسب است.
• دستگاه پرچ کن: در دو نوع «بادی» و «برقی یا شارژی» موجود است. این دستگاه‌ها در صنایع کوچک و بزرگ به ویژه خودروسازی، برای اتصال قطعاتی مانند رادیاتور، باربند، پلاک و بدنهٔ خودرو به‌طور گسترده استفاده می‌شوند و در تولید لوازم خانگی مانند یخچال نیز کاربرد دارند.

انواع انبر پرچ

انبر پرچ به‌طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شود: انبر پرچ دستی، انبر پرچ برقی/شارژی و انبر پرچ بادی. هر کدام مدل‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه، مدل‌های دستی را که رایج‌ترند مرور می‌کنیم.

انبر پرچ دستی

این مدل از انبر پرچ منبع تغذیه‌ای ندارد و با نیروی دست کار می‌کند. انواع آن به شرح زیر هستند:

انبر پرچ ساده

مدلی عمومی و پرمصرف برای کارهای سبک. بدنه معمولاً فلزی است و روی دسته‌ها روکش پلاستیکی یا لاستیکی برای جلوگیری از لغزش قرار می‌گیرد. کار با آن آسان است: میخ پرچ را در سری جا می‌زنید، نوک میخ را در سوراخ قطعه‌ها می‌گذارید و با فشردن دسته‌ها اتصال شکل می‌گیرد. اگر قرار است در فضاهای تنگ کار کنید، سر بلند یا سری باریک دسترسی بهتری فراهم می‌کند.

انبر پرچ دو دسته یا دسته بلند

طول دسته انبر پرچ دو دسته، بلندتر از مدل ساده است و به همین دلیل شما باید برای انجام کار نیروی بیشتری را وارد کنید. از این ابزار برای انجام کارهایی که نیاز به قدرت بیشتری دارند استفاده می‌شود و در کارهای خانگی، کارگاه‌های صنعتی برق و مکانیک بسیار پرکاربرد است.

انبر پرچ آکاردئونی

این انبر پرچ ساز و کاری شبیه به ساز آکاردئون دارد. با باز و بسته کردن این انبر طول دسته نیز تغییر می‌کند. این ویژگی در مواردی که نیاز به تعویض اندازه ابزار با توجه به موقعیت مکانی وجود دارد، به استفاده از ابزار کمک می‌کند.

دستگاه پرچ بادی

دستگاه پرچ بادی نسبت به انبرهای دستی سرعت بالاتری دارد و همین مسئله باعث می‌شود برای انجام کار به زمان کمتری نیاز باشد. این وسیله نیرو و انرژی مورد نیاز خود را از دستگاهی به نام کمپرسور باد تأمین می‌کند. سایز این ابزار نسبتاً کوچک است اما قدرت بالایی دارد؛ از این مدل در صنایعی که نیاز به پرچ کردن به شکل زیاد و مداوم است، استفاده می‌کنند. کاربرد پرچ بادی در صنایعی مانند خودروسازی، کشتیرانی و ساخت کانال بسیار زیاد است. این دستگاه به دو نوع زیر تقسیم می‌شود:

پرچ بادی نیمه اتوماتیک

این مدل به‌گونه‌ای طراحی شده که شما می‌توانید با استفاده از بخش چرخشی که در انتهای دستگاه قرار گرفته، مندریل را باز و بسته کنید و به پرچ کردن میخ یا مهره بپردازید. این مدل برای انجام کار نیاز به زمان بیشتری نسبت به نوع اتوماتیک دارد. از طرفی به دلیل اینکه مندریل آن مکانیکی است نسبت به نوع اتوماتیک استهلاک بیشتری دارد.

پرچ بادی اتوماتیک

این ابزار دارای یک ماشه برای حرکت مندریل به سمت جلو است. پس از پرچ کردن میخ، مندریل به شکل اتومات به عقب باز می‌گردد. از این ابزار برای مواقعی که اتصالات باید کیفیت بالایی داشته باشند، استفاده می‌شود.

دستگاه پرچ کن برقی یا شارژی

این دستگاه شبیه به دستگاه پرچ بادی است و تفاوت آنها در منبع انرژی‌شان است. پرچ کن برقی با استفاده از برق یا باتری کار می‌کند؛ اما برخلاف نوع بادی نیاز به شلنگ ندارد.

راهنمای خرید انبر پرچ

پیش از خرید انبر پرچ بهتر است نکاتی را در نظر داشته باشید. این نکات که در راهنمای خرید انبر پرچ می‌آیند به شما کمک می‌کنند تا محصولی را خریداری کنید که کیفیت بالایی دارد. این موارد به شرح زیر هستند:

تناسب نوع ابزار با کار شما

بسیار مهم است وسیله‌ای را خریداری کنید که با نوع کار شما متناسب است. انبر پرچ انواع مختلفی دارد و هر کدام یک کارایی خاص را به شما ارائه می‌دهند. بسیار مهم است در هنگام خرید ابزاری را خریداری کنید که متناسب با کار شما است.

وزن و اندازه محصول

وزن و اندازه انبر پرچ با توجه به نوع آن متفاوت است. اگر این ابزار را برای کارهای خانگی می‌خواهید وزن و اندازه آن نسبت به نوع دو دسته، کمتر است. به‌صورت کلی بهتر است انبری را خریداری کنید که وزن متعادلی دارد و دست شما بر اثر کار با آن خسته نمی‌شود.

وضعیت دسته

طراحی ابزار و جنس دسته انبر پرچ باید به شکل ارگونومیک و متناسب با دست کاربر باشد. این طراحی کمک می‌کند تا انجام کار ساده‌تر باشد و آسیبی به دست کاربر وارد نشود. از طرف دیگر جنس دسته انبر پرچ بسیار اهمیت دارد. این ابزار باید دسته‌هایی با جنس مقاوم و دوام بالا داشته باشد؛ زیرا کاربر برای انجام کار به دسته‌های آن نیرو وارد می‌کند. جنس دسته باید از فولاد ضد زنگ باشد؛ زیرا چدن مقاومت پایین‌تری دارد و ممکن است شکسته شود.
اندازه دسته باید در هنگام خرید در نظر گرفته شود. اندازه دسته انبر پرچ با توجه به سایز میخ‌ها تعیین می‌شود. هرچه از میخ بزرگ‌تری در ابزار استفاده شود، دسته آن بلندتر است. هرچه دسته بلندتر باشد قدرت نیروی وارده بیشتر است.

تعداد سری

بیشتر انبر پرچ‌ها دارای چهار سری بر روی دسته هستند هرچند این تعداد با توجه به نوع ابزار تفاوت دارد. در شروع کار باید سری را متناسب با سایز میخ انتخاب کنید. توجه به تعداد سری از این جهت اهمیت دارد که هرچه تعداد آن بیشتر باشد کاربرد ابزار برای شما بیشتر است.

قابلیت قفل دسته

برخی از مدل‌های انبر پرچ دارای یک قفل در انتهای دسته خود هستند. زمانی که این قفل بسته می‌شود دستگاه امکان باز شدن ندارد. این ویژگی در زمانی که کاربر می‌خواهد بر روی سوراخی که ایجاد کرده انبر را حرکت دهد بسیار به کار می‌آید.

قدرت و کیفیت فنر

قدرت و کیفیت فنر باید در انبر پرچ بالا باشد. در عملیات پرچ، نوک میخ با کمک فنر پهن می‌شود. اگر فنر قدرت و کیفیت مناسبی نداشته باشد این کار به درستی صورت نمی‌گیرد. پس در هنگام خرید به این نکته توجه کنید.

برند انبر پرچ

در هنگام خرید انبر پرچ بهتر است به سراغ برندهایی بروید که از تولیدکننده‌های قدیمی و به نام انبر پرچ هستند. برندهای مختلفی این ابزار را ارائه می‌دهند که از میان آنها می‌توان به برندهای زیر اشاره کرد:

• اینکو
• رونیکس
• اپسوم
• استنلی
• اکتیو

مزایای استفاده از انبر پرچ

دلایل متعددی باعث می‌شود کاربران از انبر پرچ برای اتصال قطعات استفاده کنند. مهم‌ترین مزایای انبر پرچ عبارت‌اند از:

• قیمت انبر پرچ در مقایسه با ابزارهایی که برای اتصال دو قطعه به کار می‌روند، مناسب‌تر است.
• کار کردن با این ابزار بسیار ساده است و نیاز به آموزش و دوره دیدن ندارد.
• انواع مختلفی از این ابزار وجود دارد که می‌توانید با توجه به نیاز خود، مورد مناسب را خریداری کنید.
• این ابزار اندازه مناسبی دارد و می‌توانید به راحتی آن را در جعبه‌ابزار قرار دهید.
• ساختار این دستگاه ساده است و به‌راحتی آسیب نمی‌بیند. در صورت خرابی، تعمیر آن معمولاً آسان است.

نحوه مراقبت از انبر پرچ

برای اینکه ابزار شما عمر طولانی‌تری داشته باشد به موارد زیر حتماً توجه داشته باشید:

• انبر پرچ را در فضای خشک و دور از رطوبت نگهداری کنید. بدنه این ابزار فلزی است و در صورت نگهداری در محیط مرطوب زنگ‌زده و پوسیده خواهد شد. حتی اگر جنس بدنه انبر شما فولاد ضدزنگ است باز هم این نکته را رعایت کنید؛ زیرا احتمال زنگ‌زدگی و پوسیدگی وجود دارد.
• حتماً اندازه میخ پرچ را متناسب با سر انبر انتخاب کنید. توجه به استاندارد میخ نیز بسیار اهمیت دارد؛ زیرا میخ پرچ غیراستاندارد می‌تواند به دندانه‌های سر انبر آسیب وارد کند.
• بهتر است هر چند ماه یک بار انبر را روغن‌کاری کنید تا دستگاه روان‌تر کار کند و خراب نشود.

کلام پایانی

آشنایی با انواع انبر پرچ و کاربرد آن، برای خرید این محصول بسیار اهمیت دارد. این ابزار می‌تواند بین دو قطعه اتصال ایجاد کند. انبر پرچ به دلیل قیمت مناسب نسبت به سایر ابزارهایی که این کار را انجام می‌دهند بسیار پرطرفدار است. این وسیله باید با توجه به نکات مختلفی خریداری شود که در این مقاله شرح داده شدند. با انتخاب نوع درست، این ابزار می‌تواند برای شما بسیار کاربردی باشد.