دیلم یکی از ابزارهای کاربردی و قدیمی ساخت بشر است. این وسیله برای فعالیت‌هایی که نیاز به نیروی بالایی دارند قابل‌ استفاده می‌باشد. دیلم علاوه بر کارکرد خود در کارهای مختلف، در زمان گذشته به‌عنوان سلاح سرد نیز استفاده می‌شده؛ هرچند این استفاده در زمان حال منسوخ شده است. دیلم انواع مختلفی دارد و بسیار مهم است که پیش از خرید دیلم بدانید که دیلم چیست و چه کاربردی دارد؟ در این مقاله به این موضوع خواهیم پرداخت انواع و کاربردهای دیلم را بررسی خواهیم کرد.

دیلم چیست؟

دیلم یکی از ابزارهای دستی بسیار قدیمی ساخت بشر است که شکل یک میله‌ای فلزی با یک سر خمیده همانند گردن قو دارد. این وسیله با دسته ‌بلند و سر خمیده خود کمک می‌کند تا نیروی وارد شده به سطح افزایش یابد و به‌این‌ترتیب بلندکردن اجسام و ایجاد فشار، با نیروی کمتری امکان‌پذیر باشد. دیلم از سه بخش اصلی دسته، نوک و بدنه تشکیل شده و سر و نوک آن می‌توانند شکل‌های متفاوت داشته باشند. تفاوت سری دیلم باعث می‌شود که این وسیله انواع مختلفی داشته باشد و برای امور مختلفی از آن استفاده شود.
دیلم به طور معمول از فولاد کربن حرارت دیده ساخته می‌شود؛ هر چند که امروزه دیلم‌های آلومینیومی، آهنی، تیتانیومی و پلاستیکی نیز در بازار به فروش می‌رسند.

کاربرد دیلم

دیلم با توجه به انواع مختلف خود می‌تواند کاربردهای متفاوتی داشته باشد. از جمله متداول‌ترین کاربردهای دیلم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• باز کردن در
• جداکردن دو جسم از یکدیگر
• بیرون آوردن ریشه درخت و گیاه
• ایجاد شکاف در سطوح
• باز کردن جعبه چوبی بزرگ
• درآوردن میخ و اشیا کوچک از یک فضای کوچک و محدود
• بلندکردن اجسام سنگین به شکل اهرمی

انواع دیلم

دیلم انواع مختلفی دارد. هر مدل دیلم برای یک کارکرد خاص مناسب است و به همین دلیل بسیار مهم است دیلم با توجه به کارکرد موردنظر خریداری شود. انواع دیلم به شرح زیر هستند:

دیلم میخکش

دیلم میخکش با نام دیلم کلاسیک نیز شناخته می‌شود و در واقع شناخته‌ترین نوع دیلم است. این دیلم یک میله فلزی استوانه‌ای است که حدود 30 تا 100 سانتی‌متر طول دارد. نوک آن به شکل پنجه‌ای و دوشاخه است و انتهای دسته آن به شکل تیز یا تخت ساخته می‌شود. به این دیلم در مدل‌های صاف، دیلم پنجه‌ای یا پنجه گربه (Claw bar) و در مدل‌های خمیده، دیلم گردن قو (Goose Neck) می‌گویند؛ هرچند این حالت صاف و یا خمیده در انواع دیلم‌های دیگر نیز امروزه دیده می‌شود. سر دوشاخه دیلم میخ‌کش مناسب درآوردن انواع میخ و محصولات شبیه به آن است.

دیلم تخریب یا دیلم سنگ‌شکن

نوع دیگر دیلم، دیلم سنگ‌شکن یا دیلم حفاری است. این دیلم بدنه‌ای به‌صورت صاف و سری به شکل تیز یا سر تخت دارد و جنس آن بسیار سخت است. پهنا و اندازه سر دیلم سنگ‌شکن انواع مختلفی دارد و برای کارهای مختلف باید دیلم تخریب با سری مناسب را انتخاب کرد. دیلم حفاری جزو بلندترین انواع دیلم است و قدرت تخریبی بالا و دوام زیادی دارد.
از دیلم تخریب برای شکستن و نفوذ به مصالح ساختمانی مانند سیمان و گچ، انواع سطوح خاک، قطعات یخ و… استفاده می‌شود. با توجه به استفاده از دیلم سنگ‌شکن برای کارهای سنگین و سخت به آن دیلم صنعتی یا  دیلم کار سنگین نیز می‌گویند. برخی از مدل‌های دیلم تخریب به نام «دیلم ریشه در آر» نیز معروف هستند. این دیلم برای درآوردن ریشه درختان و گیاهان از خاک کاربرد دارد.

دیلم تخت

دیلم تخت یا دیلم فِلَت یک بدنه عریض و کشیده دارد. طول دسته این دیلم به شکل تخت ساخته شده و ضخامت باریک آن کمک می‌کند تا در شکاف سطوح و بین دو جسم با فضای بسیار محدود، به‌راحتی وارد شود. سری این دیلم به شکل تخت یا ساده و همچنین پنجه‌ای نیز دیده می‌شود. ظاهر این دیلم شباهت بسیاری به پاشنه‌کش کفش دارد و به شکل صاف و خمیده تولید می‌شود. جنس این دیلم بسیار محکم و کارکرد آن صنعتی است.

دیلم اهرمی یا دیلم تراز

دیلم اهرمی که دیلم سرکج نوعی دیگری از آن است، یک دسته صاف با انحنای کم دارد و سری آن به شکل آرک و هلال کوتاه تولید می‌شود. وظیفه اصلی این دیلم ترازکردن سطح دو جسم و شیء مختلف است و چندان از آن برای ضربه‌زدن استفاده نمی‌کنند. دیلم تراز در دو مدل سر ثابت و یا سر تنظیم شونده به تولید می‌رسد. در مدل ثابت بازه تنظیم و توان تراز دیلم محدود است و همه چیز وابسته به کاربر می‌باشد؛ اما در مدل تنظیم شونده سر ابزار می‌تواند در زوایا و حالت‌های مختلف تنظیم و قفل شود تا کارایی دیلم بالاتر رود.

دیلم هولیگان (اهرم هالیگان)

به دیلم هولیگان دیلم همه‌کاره یا دیلم آتش‌نشانی نیز می‌گویند. طراحی خاص هر دو سری این دیلم باعث می‌شود که از آن بتوان در کارهای مختلف مانند پیچاندن قطعات، آزادسازی قطعات، کوبیدن، برش‌دادن، سوراخ‌کاری، و تخریب موانع برای ورود اضطراری استفاده کرد. این دیلم به طور معمول از جنس فولادی تولید می‌شود. سر چنگالی یا  V  شکل آن مناسب برش زنجیر و قفل است و سر تخت آن برای ضربه‌زدن مناسب می‌باشد.

دیلم قالب گیری

به دیلم قالب‌گیری دیلم مولدینگ نیز می‌گویند که از جمله دیلم‌های تخصصی محسوب می‌شود. این دیلم ابعاد بزرگ و صنعتی ندارد و در سایزهای کوچک با طراحی آرگونومیک به تولید می‌رسد. معروف‌ترین نوع دیلم قالب‌گیری ابزاری شبیه اهرم فرش‌بافی یا قالی‌بافی است. برای استفاده از این دیلم آن را روی سطوح یا قالب کار قرار می‌دهند و سپس با نیروی دست و یا چکش به شکل ضربه‌ای سطح را یک‌دست و صاف می‌کنند.

دیلم تایرلور (تایلیور) یا دیلم پنچرگیری

این دیلم در گاراژها و مکانیکی‌ها بسیار استفاده می‌شود و نام آن به معنی بلند کننده لاستیک ماشین است. «دیلم تایرلور» یک بدنه صاف و نوک خاص دارد و می‌تواند تایر و لاستیک ماشین را از روی رینگ درآورد و یا به جاانداختن آن کمک کند. دیلم پنچرگیری به دلیل تنوع لاستیک‌های ماشین و ابعاد آنها به شکل‌های مختلفی با سایز، طول و اندازه انحنای متفاوت ساخته می‌شود.

نکات مهم در هنگام خرید دیلم

در هنگام خرید دیلم باید حتماً به مواردی توجه شود تا بتوانید از دیلم بهترین استفاده را داشته باشید:

• توجه به نوع کاربری و تناسب دیلم با نوع کار
• جنس و کیفیت دیلم
• ابعاد و طول ابزار
• میزان خم و صاف بودن دیلم
• نوع و شکل سری دیلم
• ارگونومیک بودن و وزن دیلم

کلام پایانی

دیلم وسیله‌ای است که با استفاده از آن می‌توان کارهای مختلفی همچون بلندکردن اجسام سنگین، باز کردن جعبه‌های چوبی یا درها، درآوردن میخ از یک فضای کوچک و… را ساده‌تر انجام داد. دیلم به‌صورت کلی از یک بدنه و دو سری ساخته شده است که شکل هر کدام از این سری‌ها می‌تواند با توجه به نوع دیلم متفاوت باشد. از جمله انواع دیلم می‌توان به دیلم میخکش، دیلم تخریب، دیلم اهرمی اشاره کرد که هر کدام جهت انجام اموری خاص قابل‌استفاده هستند.