چکش و پتک دو ابزار دستی هستند که برای انجام برخی از کارهای کوچک و بزرگ، و ایجاد اتصال و ضربه‌زدن به سطوح مختلف به آنها نیاز است. پتک در واقع نوعی چکش محسوب می‌شود هرچند از بسیاری جهات با آن متفاوت است. آگاهی از تفاوت‌ها و شباهت‌های که چکش و پتک با هم دارند برای کسی که قصد خرید این محصول را دارد بسیار مهم است. در این مقاله کاربردهای چکش و پتک را به همراه تفاوت‌ها و شباهت‌هایشان بررسی می‌کنیم تا بهتر با این ابزار آشنا شوید.

چکش چیست؟

چکش ابزاری است که از آن برای کوبیدن میخ، جا انداختن یا بیرون آوردن قطعات، فرم‌دهی سبک فلز و برخی کارهای نصب و تعمیرات خانگی استفاده می‌شود. چکش دارای دو بخش اصلی است: دسته و سرِ ضربه‌زن. جنس سری بسته به کاربرد می‌تواند از فلز، سنگ و حتی چوب باشد و دسته نیز معمولاً از جنس چوب یا فایبرگلاس ساخته می‌شود. با خرید چکش می‌توانید از آن در انواع کارهای خانگی یا استفاده کنید.

پتک چیست؟

پتک در واقع نوعی چکش با سر صاف است که بزرگتر و سنگین‌تر از چکش‌های معمولی ساخته می‌شود. تفاوت پتک و چکش در این است که دسته پتک بلندتر از چکش است و وزن سری آن نیز سنگین‌تر می‌باشد. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که برای واردکردن نیروی بیشتر به سطوح از پتک استفاده شود. سری پتک همچنین در بیشتر مواقع نوک‌تیز نیست و صاف است و به همین دلیل می‌توان سطح بزرگ‌تری را مورد کوبش قرار داد؛ اگرچه برخی از پتک‌ها دارای سری تیز هستند که از آنها برای شکستن سنگ استفاده می‌شود.
عمده‌ترین کاربرد پتک برای تخریب است و از آن برای خراب‌کردن دیوار و یا شکستن سنگ‌ها در معادن استفاده می‌کنند. همچنین برای جداکردن دو قطعه، شکل‌دادن فلزات، کوبیدن چیزی در داخل خاک، تخریب بتن و… می‌توان از این وسیله استفاده کرد.

انواع چکش

چکش در انواع مختلفی تولید می‌شود و در نجاری، آهنگری، پزشکی، تأسیسات، مکانیکی و… بسیار پر استفاده است. در ادامه با مهم‌ترین انواع چکش آشنا می‌شوید:

چکش دوشاخ (میخ‌کش)

یکی از انواع پرکاربرد چکش مدل دوشاخ است که سری آن دو قسمت دارد. از یک طرف آن برای ضربه‌زدن و از سمت دیگر آن که حالت دوشاخه دارد برای بیرون کشیدن میخ استفاده می‌کنند.

چکش پونز

از این چکش در صنعت مبلمان بسیار استفاده می‌شود و از آن برای محکم‌کاری، کوبیدن پونز و میخ‌های کوچک استفاده می‌کنند.

چکش سرگرد

این چکش در بخش ضربه زن خود یک قسمت گرد دارد و برای ضربه‌زدن به ورق‌ها و کوبیدن پرچ‌ها از آن استفاده می‌کنند. به این چکش، چکش پرچ نیز می‌گویند.

چکش سر صاف

کاربرد چکش سر صاف برای شکل دادن به فلزات است و قسمت ضربه زن آن به شکل صاف طراحی شده است.

چکش زمین‌شناسی

از این چکش در زمین‌شناسی و حفاری‌های تاریخی استفاده می‌کنند. کاربرد چکش زمین‌شناسی برای کنار زدن خاک‌ها از اطراف اشیا و خردکردن سنگ‌های ریز و کلوخ در حین حفاری است.

چکش مهندسی

این چکش در کارهای فنی و مهندسی کاربرد دارد. روکش این چکش مخصوص است و بدنه آن از جنس فایبرگلاس و ضد لغزش است.

چکش آهنگری

یکی از پرکاربردترین انواع چکش، چکش آهنگری است که از فولاد سخت تشکیل شده و مناسب برای ضربه زدن به فلزات می‌باشد. یکی از کاربردهای چکش آهنگری این است که برای شکل‌دادن فولادهایی که از کوره بیرون می‌آیند مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چکش جوش

کاربرد چکش جوش در برداشتن سرباره‌های جوش و زدودن پوسته‌هایی است که بعد از جوشکاری به وجود می‌آیند. هر دو قسمت این چکش شکل مخروطی و طبری دارند.

چکش صافکاری

کاربرد چکش صافکاری در کارهای مکانیکی و صافکاری است. از این وسیله برای ضربه‌زدن به بدنه آسیب‌دیده خودرو استفاده می‌کنند. این چکش دارای انواع مختلفی است که از آن جمله می‌توان به چکش صافکاری یکسر تخت، یک سر مربع، و یک سر آجردار اشاره کرد.

انواع پتک

پتک را می‌توان از لحاظ ابعاد، وزن، شکل سر پتک، جنس دسته، کاربردها و… به انواع مختلفی تقسیم کرد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:

پتک چوبی

یکی از رایج‌ترین انواع پتک، پتک چوبی است که جنس سری آن از چوب است. برای کوبیدن میخ از پتک چوبی استفاده می‌شود.

پتک پلاستیکی

در ساخت این پتک‌ها از پلی‌کربنات استفاده می‌شود که یک نوع پلاستیک سخت است. این پتک در قیاس با دیگر پتک‌ها مقاومت و محبوبیت کمتری دارد.

پتک فلزی

در ساخت پتک فلزی از موادی نظیر فولاد یا برنج استفاده می‌شود و وزن آنها نسبت به پتک چوبی بیشتر است و این مسئله باعث استحکام و مقاومت بیشتر این پتک می‌شود. پتک فلزی به دلیل وزن بالا نیاز به نیروی بیشتری در حین کار دارد.

تفاوت چکش با پتک

همان‌طور که تا اینجای مقاله متوجه شده‌اید پتک نوعی چکش محسوب می‌شود؛ هرچند تفاوت‌هایی با چکش دارد. از مهم‌ترین تفاوت‌های پتک و چکش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سری پتک نسبت به چکش معمولی بزرگ‌تر و صاف‌تر است.
• سر پتک وزن بیشتری نسبت به سر چکش دارد.
• از دیگر تفاوت‌های پتک و چکش در این است که دسته پتک در مقایسه با دسته چکش بلندتر است.
• نیروی وارد شده از سمت پتک به سطح با توجه به ابعاد، اندازه و وزن پتک بسیار بیشتر از چکش است. در واقع تفاوت اصلی چکش و پتک در قدرت تخریب بیشتر پتک می‌باشد.

مواردی که ذکر کردیم مهم‌ترین تفاوت‌های چکش و پتک هستند که باید در هنگام خرید این دو محصول در نظر گرفته شود.

شباهت پتک و چکش

این دو وسیله هم خانواده یکدیگر هستند و در واقع پتک نوعی چکش است. از دیگر شباهت پتک و چکش می‌توان به این مورد اشاره کرد که هر دوی این وسیله‌ها برای ضربه‌زدن قابل‌استفاده هستند هرچند پتک قدرت بالاتری در تخریب سطوح دارد و بیشتر به این منظور استفاده می‌شود. شباهت دیگر پتک و چکش نیز در این است که کلیت ساختار این دو وسیله یکسان می‌باشد و هر دو از یک دسته و یک سری ضربه‌زننده ساخته شده‌اند.

کلام پایانی

تفاوت‌ها، شباهت‌ها و کاربردهای چکش و پتک از جمله مواردی هستند که افراد باید در هنگام خرید این دو وسیله در نظر داشته باشند. پتک در واقع نوعی چکش است؛ اما در مواردی با این وسیله متفاوت است. از جمله تفاوت چکش و پتک می‌توان به قدرت تخریب بالاتر پتک اشاره کرد و از طرفی اندازه بزرگ‌تر سری و وزن بیشتر آن نیز از دیگر تفاوت پتک و چکش می‌باشد. برای کارهایی که نیاز به قدرت تخریب بالاتری دارند خرید پتک توصیه می‌شود و برای کارهای  خاص‌تر با توجه به تنوع چکش انواع آن قابل استفاده هستند. کاربرد چکش و پتک با توجه به انواع آنها متفاوت است و به همین دلیل آشنایی با کاربرد این دو وسیله پیش از خرید آنها بسیار اهمیت دارد.