فرزها از جمله ابزارهای پرکاربرد در صنایع مختلف به شمار می‌روند و به‌دلیل تنوع در کاربرد، در انواع مختلفی تولید می‌شوند. یکی از انواع این ابزار که مناسب برای انجام کارهایی مانند حکاکی بر روی فلزات، چوب و پلاستیک است، فرز انگشتی نام دارد که در مدل‌های متعددی عرضه می‌شود.

هر یک از انواع فرز انگشتی ویژگی‌های خاص خود را دارند. برای خرید این ابزار، لازم است اطلاعات کاملی در مورد نحوه عملکرد، انواع و کاربردهای فرز انگشتی داشته باشید. در این مقاله، به معرفی فرز انگشتی و نکات مهم پیرامون آن خواهیم پرداخت.

فرز انگشتی چیست؟

فرز انگشتی (Die Grinder) یکی از انواع فرزهای سبک و جمع‌وجور است که با نام‌هایی مانند سنگ انگشتی، فرز حکاکی و فرز انگشتی مینیاتوری هم شناخته می‌شود. با این ابزار می‌توان روی موادی مانند فلز، چوب، شیشه و پلاستیک با سرعت و دقت بالا کارهایی چون صیقل‌دادن، سنباده‌زنی، برش‌کاری و حکاکی را انجام داد.

ساختار فرز انگشتی از موتور، مجموعه‌ای از چرخ‌دنده‌ها و شفتی تشکیل شده که به آرمیچر متصل است. با چرخش آرمیچر و شفت، نیروی دورانی به سری یا مته منتقل می‌شود و عملیات موردنظر انجام می‌گیرد.

این ابزار برای کارهای ظریف و حساس مثل منبت‌کاری و حکاکی روی چوب، صیقل و زنگ‌زدایی فلز، و نیز برش و حتی سوراخ‌کاری سبک روی پلاستیک کارایی بالایی دارد. فرز انگشتی با سری‌ها و مته‌های متنوع عرضه می‌شود و لازم است بسته به جنس قطعه، سری یا مته مناسب را انتخاب کنید تا هم کیفیت کار حفظ شود و هم به قطعه یا ابزار آسیبی نرسد.

کاربرد فرز انگشتی

کاربرد فرز انگشتی برای موارد زیر است:

حکاکی روی سنگ:

با استفاده از مته‌های مخصوص این دستگاه، شما می‌توانید کارهایی نظیر حکاکی و کنده‌کاری بر روی سنگ را به خوبی انجام دهید.

حکاکی روی چوب:

یکی از کاربردهای فرز انگشتی کارهایی نظیر منبت‌کاری و یا ساخت مجسمه‌های چوبی است که باید برای انجام آنها از مته مخصوص استفاده کرد.

حکاکی روی شیشه:

شما می‌توانید با استفاده از مته‌هایی که روکش الماس دارند بر روی شیشه نیز حکاکی انجام دهید.

صیقل دادن:

بسیاری مواقع پس از انجام جوشکاری شما به ابزاری نیاز دارید که جوش را صیقل دهد یا سطح‌های زبر را صاف کند. یکی از کاربردهای فرز انگشتی صیقل دادن این بخش‌ها است.

پولیش کاری:

سری مخصوص فرز انگشتی که مناسب پولیش‌کاری است در صافکاری می‌تواند به پولیش‌کاری بدنه خودرو کمک کند.

سمباده زنی:

در کارگاه‌های نجاری برای پرداخت نهایی چوب و آماده‌کردن آن برای رنگ‌کردن از فرز انگشتی برای سنباده‌زنی استفاده می‌کنند.

شیارزنی:

شما می‌توانید با استفاده از برخی مته‌های مخصوص بر روی موادی همچون چوب و سنگ شیارزنی را انجام دهید.

برخی دیگر از کاربردهای فرز انگشتی در صنعت

برخی دیگر از کاربردهای فرز انگشتی در صنعت عبارت است از:

• باز کردن لبه لوله‌ها
• جلادادن فلزات و طلا جواهرات
• برش‌زدن ورقه‌های چوبی، فلزی و پی‌وی‌سی
• برای ناخن‌کاری در آرایشگاه‌های زنانه و تراش ناخن
• در طراحی روی تخم پرندگان
• تمیزکردن سوپاپ خودرو
• ساییدن زنگارهای روی قطعات فلزی، فولادی و آهنی
• برش قطعات گران‌قیمت مانند طلا
• باز کردن درز و سوراخ‌ها

انواع فرز انگشتی

تا اینجا دانستید از فرز انگشتی برای موارد مختلفی می‌توان استفاده کرد و به همین دلیل انواع مختلفی از فرز انگشتی در بازار موجود است. فرز انگشتی بر اساس مدل گلویی، منبع تغذیه و نوع طراحی می‌تواند دسته‌بندی شود که در ادامه با انواع آن آشنا می‌شوید:

فرز انگشتی بر اساس نوع گلویی

فرز انگشتی بر اساس نوع گلویی آن به دو دسته زیر تقسیم می‌شود:

فرز انگشتی گلو بلند: این مدل برای کار در نقاطی با دسترس دشوار یا زوایای تند به کار می‌رود. اگر فضای کار محدود باشد، مثلاً هنگام کار روی قطعات چوبی با گوشه‌های نفوذناپذیر گلوی بلند دستگاه امکان دسترسی بهتر را فراهم می‌کند. دلیل نام‌گذاری آن نیز طول بیشتر بخش جلویی دستگاه (گلو) است که به‌صورت کشیده طراحی شده است.

فرز انگشتی گلو کوتاه: این مدل برای فضاهایی مناسب است که دسترسی به آن‌ها آسان‌تر است. در مواقعی که به دلیل ابعاد بزرگ، استفاده از سنگ فرز یا مینی فرز ممکن نیست، فرز انگشتی گلو کوتاه گزینه‌ کارآمدی محسوب می‌شود. علاوه بر این، برای برش کاری و سنگ زنی سبک نیز کاربرد دارد.

انواع فرز انگشتی از نظر طراحی

فرز انگشتی از لحاظ طراحی نیز به دو دسته فرز سرکج و مستقیم تقسیم می‌شود. تفاوت این دو مدل بر اساس نوع کولت آنها است:

فرز انگشتی مستقیم: در این مدل بدنه و کولت در یک راستا قرار گرفته‌اند و شکلی صاف دارد. از این مدل در کارهای برش کاری، سمباده زنی و… استفاده می‌شود.

فرز انگشتی سر کج: در این فرز، کولت دارای زاویه‌های 90 و 115 درجه نسبت به بدنه اصلی است. قسمت کولت این مدل رو به پایین قرار گرفته است و برای کارهایی همچون منبت کاری، حکاکی، ظریف کاری و… از آن استفاده می‌کنند.

انواع فرز انگشتی بر اساس منبع تغذیه

فرز انگشتی می‌تواند بر اساس منبع تغذیه خود به دو دسته زیر تقسیم شود:

فرز انگشتی بادی:  این مدل انرژی منبع تغذیه خود را از کمپرسور باد می‌گیرد.
فرز انگشتی برقی: این ابزار به شکل مستقیم با برق شهری کار می‌کند.

بخش‌های مختلف فرز انگشتی و لوازم جانبی آن

فرز انگشتی از اجزای داخلی مشخصی مانند موتور، گیربکس، شفت و کولت تشکیل می‌شود و با لوازم جانبی متنوع، برای کارهای متفاوت قابل استفاده است.

انواع سری و مته فرز انگشتی

سری فرز انگشتی یا مته آن بر اساس انواع مختلف خود می‌تواند امکان کار بر روی مواد مختلفی را فراهم کند.

سری آهن: سری آهن برای پولیش‌کاری فلزات استفاده می‌شود. علاوه بر صاف کردن سطوح از سری آهن برای جلا دادن، صاف کردن نقاط جوش خورده و زنگ زدایی نیز استفاده می‌کنند.

سری سنگ: از این سری شما می‌توانید برای شیار زدن، صاف کردن سطوح و کارهای مشابه بر روی سنگ‌ها استفاده کنید.

سری چوب: این سری نیز مناسب کارهایی نظیر منبت‌کاری، حکاکی و سوراخ کردن چوب است.

کولت و فشنگی

یکی از بخش‌های مهم فرز انگشتی کولت است که به وسیله آن مته و ابزار محکم نگه داشته می‌شوند. در واقع این قسمت نقشی همانند سه نظام در دریل دارد. قطرهای کولت متفاوت است و همه فرزها دارای این بخش هستند. کولت دارای بخشی به نام فشنگی است که یکی از بخش‌های اصلی کولت می‌باشد و در ارتباط مستقیم با مته و ابزار است. در واقع فشنگی باعث نگه داشتن و قرار گرفتن ابزار در درون کولت می‌شود. شکل فشنگی به‌صورت مخروطی شیاردار است و انواع مختلفی دارد.

خرطومی

خرطومی حدود 60 سانتی‌متر طول دارد و از فنر فولادی ساخته می‌شود و به کولت وصل می‌گردد. به خرطومی، شلنگ نیز گفته می‌شود که با آن می‌توان کارهای حساس و ظریف را انجام داد. این وسیله همچنین می‌تواند بر روی فرز مینیاتوری نیز نصب شود. در واقع خرطومی یک وسیله جانبی است که برخی مواقع می‌تواند وظایف کولت را انجام دهد.

دیمر

برخی از انواع فرز انگشتی، قطعه‌ای به نام دیمر دارند که سرعت ابزار با آن کنترل می‌شود. دیمر این امکان را به کاربر می‌دهد تا بیشترین و کمترین سرعتی را که می‌خواهد در حین کار داشته باشد، تنظیم کند.

زغال

یکی از بخش‌ها و قطعات مهم فرز انگشتی زغال است که به وسیله آن جریان الکتریسیته به قطعات چرخشی و ثابت موتور انتقال می‌یابد.

نحوه  کار با فرز انگشتی

پس از اینکه فرز انگشتی مناسب کار خود را تهیه کردید مته را با کمک آچار و مهره بر روی کولت دستگاه به خوبی محکم کنید. پس از اینکه مطمئن شدید دستگاه به درستی راه‌اندازی شده می‌توانید دستگاه را روشن کنید. در صورت نیاز می‌توانید ابتدا سرعت دستگاه را تنظیم کنید و سپس شروع به انجام کار نمایید. پس از انجام کار نیز بهتر است مهره کولت و مته را از ابزار جدا کنید.

نکات مهم در هنگام خرید فرز انگشتی

کلام پایانی

فرز انگشتی یکی از ابزارهایی است که در مشاغل مختلف کاربرد فراوانی دارد. با استفاده از این وسیله می‌توانید کارهایی همچون صیقل‌دادن، سمباده‌زنی، حکاکی و… را بر روی موادی همچون چوب، فلز، شیشه، پلاستیک و سایر مواد انجام دهید. سری و مته فرز انگشتی در انواع مختلف تولید می‌شود که این امکان را برای شما فراهم می‌آورد تا بسته به نوع سطح ماده خود، مته مناسب را انتخاب کرده و کار مورد نظر را به‌طور دقیق انجام دهید.

فرز انگشتی در دسته‌بندی‌های مختلفی عرضه می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها شامل فرز گلو کوتاه و بلند است. هنگام خرید فرز انگشتی، ابتدا باید نیاز و نوع کار خود را مشخص کرده و سپس از میان برندهای معتبر و شناخته‌شده‌ای همچون بوش، سیلور، محک، رونیکس و… محصول مناسب را انتخاب نمایید.