فرزها از جمله ابزارهای پر مصرفی هستند که در صنایع مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند. فرزها با توجه به کاربرد بسیار خود در انواع مختلفی تولید می‌شوند. یکی از آنها که مناسب برای انجام کارهایی نظیر حکاکی بر روی انواع فلز، چوب و پلاستیک است فرز انگشتی نام دارد که در چند مدل عرضه می‌شود.
هر کدام از انواع فرز انگشتی ویژگی‌های خاص خود را دارند. برای خرید این محصول شما باید اطلاعات کاملی در مورد نحوه عملکرد، انواع و کاربردهای فرز انگشتی داشته باشید. در مقاله امروز به معرفی فرز انگشتی و نکات بسیار مهم در مورد آن خواهیم پرداخت.
فرز انگشتی چیست؟
فرز انگشتی (Die Grinder) یکی از انواع فرز است که وزن سبک و اندازه نسبتاً کوچکی دارد. این وسیله را با نام‌های دیگری همچون سنگ‌انگشتی، فرز حکاکی، فرز انگشتی مینیاتوری، و فرز انگشتی حکاکی نیز می‌شناسند.
استفاده از فرز انگشتی به افراد کمک می‌کند تا بتوانند کارهای مختلفی را بر روی موادی همچون فلز، چوب، شیشه و... به‌راحتی و با سرعت و دقت بالا انجام دهند. این وسیله برای صیقل‌دادن، سنباده‌زنی، حکاکی و... روی این مواد استفاده می‌شود.
بخش‌های تشکیل‌دهنده فرز انگشتی یک موتور با تعدادی چرخ‌دنده و یک شفت است که به آرمیچر متصل شده است. این وسیله با کمک چرخیدن آرمیچر و شفت می‌تواند کارهایی را که از آنها نام بردیم انجام دهد.
فرز انگشتی به‌صورت کلی می‌تواند به ما در انجام کارهای حساس و ظریف همچون منبت‌کاری و حکاکی روی چوب، صیقل‌دادن و زنگ‌زدایی روی فلز، و برش‌کاری و سوراخ‌کاری بر روی پلاستیک کمک کند.
فرز دارای انواع سری و مته‌های متفاوت است که شما باید با توجه به ماده موردنظر، سری یا مته موردنیاز و متناسب با آن را انتخاب نمایید.
کاربرد فرز انگشتی
کاربرد فرز انگشتی برای موارد زیر است:
حکاکی روی سنگ:
با استفاده از مته‌های مخصوص این دستگاه، شما می‌توانید کارهایی نظیر حکاکی و کنده‌کاری بر روی سنگ را به‌خوبی انجام دهید.
حکاکی روی چوب:
یکی از کاربردهای فرز انگشتی کارهایی نظیر منبت‌کاری و یا ساخت مجسمه‌های چوبی است که باید برای انجام آنها از مته مخصوص استفاده کرد.
حکاکی روی شیشه:
شما می‌توانید با استفاده از مته‌هایی که روکش الماس دارند بر روی شیشه نیز حکاکی انجام دهید.
صیقل‌دادن:
بسیاری مواقع پس از انجام جوشکاری شما به ابزاری نیاز دارید که جوش را صیقل دهد یا سطح‌های زبر را صاف کند. یکی از کاربردهای فرز انگشتی صیقل دادن این بخش‌ها است.
پولیش‌کاری:
سری مخصوص فرز انگشتی که مناسب پولیش‌کاری است در صافکاری می‌تواند به پولیش‌کاری بدنه خودرو کمک کند.
سمباده زنی:
در کارگاه‌های نجاری برای پرداخت نهایی چوب و آماده‌کردن آن برای رنگ‌کردن از فرز انگشتی برای سنباده‌زنی استفاده می‌کنند.
شیارزنی:
شما می‌توانید با استفاده از برخی مته‌های مخصوص بر روی موادی همچون چوب و سنگ شیارزنی را انجام دهید.
برخی دیگر از کاربردهای فرز انگشتی در صنعت
برخی دیگر از کاربردهای فرز انگشتی در صنعت عبارت است از:
- باز کردن لبه لوله‌ها
- جلادادن فلزات و طلا جواهرات
- برش‌زدن ورقه‌های چوبی، فلزی و پی‌وی‌سی
- برای ناخن‌کاری در آرایشگاه‌های زنانه و تراش ناخن
- در طراحی روی تخم پرندگان
- تمیزکردن سوپاپ خودرو
- ساییدن زنگارهای روی قطعات فلزی، فولادی و آهنی
- برش قطعات گران‌قیمت مانند طلا
- باز کردن درز و سوراخ‌ها
انواع فرز انگشتی
تا اینجا دانستید از فرز انگشتی برای موارد مختلفی می‌توان استفاده کرد و به همین دلیل انواع مختلفی از فرز انگشتی در بازار موجود است. فرز انگشتی بر اساس مدل گلویی، منبع تغذیه و نوع طراحی می‌تواند دسته‌بندی شود که در ادامه با انواع آن آشنا می‌شوید:
فرز انگشتی بر اساس نوع گلویی
فرز انگشتی بر اساس نوع گلویی آن به دو دسته زیر تقسیم می‌شود:
فرز انگشتی گلو بلند: از این مدل برای وسایلی که دسترسی به نقاطی از آنها کمی دشوار است و یا زوایای تند دارند استفاده می‌کنند؛ به طور مثال ممکن است شما برای کارکردن روی سطحی مانند چوب فضای کمی را در اختیار داشته باشید. در چنین شرایطی برای دسترسی به گوشه‌های نفوذناپذیر می‌توانید از فرز انگشتی گلو بلند استفاده کنید. این فرز را به این دلیل گلو بلند می‌نامند؛ زیرا قسمت جلو یا به‌اصطلاح گلوی آن حالتی کشیده دارد.
فرز انگشتی گلو کوتاه: از این دستگاه به دلیل اینکه گلوی کوتاه دارد می‌توان در فضاهایی که دسترسی به آنها راحت است استفاده کرد. بسیاری مواقع فرز انگشتی گلو کوتاه را برای فضاهایی که سنگ فرز یا مینی فرز به دلیل اندازه بزرگ خود قابل‌استفاده نیستند به کار می‌برند. همچنین این وسیله برای برش‌کاری و سنگ‌زنی نیز بسیار مناسب است.
انواع فرز انگشتی از نظر طراحی
فرز انگشتی از لحاظ طراحی نیز به دودسته فرز سرکج و مستقیم تقسیم می‌شود. تفاوت این دو مدل بر اساس نوع کولت آنها است:
فرز انگشتی مستقیم: در این مدل بدنه و کولت در یک راستا قرار گرفته‌اند و شکلی صاف دارد. از این مدل در کارهای برش‌کاری، سمباده زنی و... استفاده می‌شود.
فرز انگشتی سر کج: در این فرز، کولت دارای زاویه‌های 90 و 115 درجه نسبت به بدنه اصلی است. قسمت کولت این مدل روبه‌پایین قرار گرفته است و برای کارهایی همچون منبت‌کاری، حکاکی، ظریف‌کاری و... از آن استفاده می‌کنند.
انواع فرز انگشتی بر اساس منبع تغذیه
فرز انگشتی می‌تواند بر اساس منبع تغذیه خود به دو دسته زیر تقسیم شود:
فرز انگشتی بادی: این مدل انرژی منبع تغذیه خود را از کمپرسور باد می‌گیرد.
فرز انگشتی برقی: این ابزار به شکل مستقیم با برق شهری کار می‌کند.
بخش‌های مختلف فرز انگشتی و لوازم جانبی آن
فرز انگشتی از اجزای داخلی مشخصی تشکیل شده و همچنین لوازم جانبی خاصی دارد که شما با کمک آنها می‌توانید به انجام کارهای مختلف و متفاوتی بپردازید.
انواع سری و مته فرز انگشتی
سری فرز انگشتی یا مته آن بر اساس انواع مختلف خود می‌تواند امکان کار بر روی مواد مختلفی را فراهم کند.
سری آهن: سری آهن برای پولیش‌کاری فلزات استفاده می‌شود. علاوه بر صاف‌کردن سطوح از سری آهن برای جلادادن، صاف‌کردن نقاط جوش‌خورده و زنگ‌زدایی نیز استفاده می‌کنند.
سری سنگ: از این سری شما می‌توانید برای شیار زدن، صاف‌کردن سطوح و کارهای مشابه بر روی سنگ‌ها استفاده کنید.
سری چوب: این سری نیز مناسب کارهایی نظیر منبت‌کاری، حکاکی و سوراخ‌کردن چوب است.
کولت و فشنگی
یکی از بخش‌های مهم فرز انگشتی کولت است که به‌وسیله آن مته و ابزار محکم نگه داشته می‌شوند. در واقع این قسمت نقشی همانند سه‌نظام در دریل دارد. قطرهای کولت متفاوت است و همه فرزها دارای این بخش هستند. کولت دارای بخشی به نام فشنگی است که یکی از بخش‌های اصلی کولت می‌باشد و در ارتباط مستقیم با مته و ابزار است. در واقع فشنگی باعث نگه‌داشتن و قرارگرفتن ابزار در درون کولت می‌شود. شکل فشنگی به‌صورت مخروطی شیاردار است و انواع مختلفی دارد.
خرطومی
خرطومی حدود 60 سانتی‌متر طول دارد و از فنر فولادی ساخته می‌شود و به کولت وصل می‌گردد. به خرطومی شلنگ نیز گفته می‌شود که با آن می‌توان کارهای حساس و ظریف را انجام داد. این وسیله همچنین می‌تواند بر روی فرز مینیاتوری نیز نصب شود. در واقع خرطومی یک وسیله جانبی است که برخی مواقع می‌تواند وظایف کولت را انجام دهد.
دیمر
برخی از انواع فرز انگشتی، قطعه‌ای به نام دیمر دارند که سرعت ابزار با آن کنترل می‌شود. دیمر این امکان را به کاربر می‌دهد تا بیشترین و کمترین سرعتی را که می‌خواهد در حین کار داشته باشد، تنظیم کند.
زغال
یکی از بخش‌ها و قطعات مهم فرز انگشتی زغال است که به‌وسیله آن جریان الکتریسیته به قطعات چرخشی و ثابت موتور انتقال می‌یابد.
نحوه کار با فرز انگشتی
پس از اینکه فرز انگشتی مناسب کار خود را تهیه کردید مته را با کمک آچار و مهره بر روی کولت دستگاه به‌خوبی محکم کنید. پس از اینکه مطمئن شدید دستگاه به‌درستی راه‌اندازی شده می‌توانید دستگاه را روشن کنید. در صورت نیاز می‌توانید ابتدا سرعت دستگاه را تنظیم کنید و سپس شروع به انجام کار نمایید. پس از انجام کار نیز بهتر است مهره کولت و مته را از ابزار جدا کنید.
نکات مهم در هنگام خرید فرز انگشتی
موارد زیر را در هنگام خرید فرز انگشتی در نظر داشته باشید:
- در هنگام خرید، برندهای بسیاری را می‌بینید که این ابزار را تولید کرده‌اند. هر کدام از این برندها می‌توانند کیفیت و قیمت متفاوتی داشته باشند. از جمله برندهای مطرحی که به تولید فرز انگشتی پرداخته‌اند برندهای بوش، سیلور، رونیکس و.. هستند که شما می‌توانید پیش از خرید اطلاعات موجود در مورد آنها را با یکدیگر مقایسه نمایید و محصول موردنظر خود را خریداری کنید.
- ابتدا در ارتباط با نیاز و نوع استفاده از فرز انگشتی خود آگاهی داشته باشید و سپس فرز مناسب را انتخاب نمایید.
- به کیفیت قطعات تشکیل‌دهنده فرز انگشتی بسیار اهمیت دهید زیرا بر روی کیفیت کار شما تأثیر می‌گذارد.
- مقاومت فرز انگشتی نیز بسیار مهم است زیرا نداشتن مقاومت می‌تواند باعث آسیب‌زدن به قطعه و ایجاد خسارت‌های بسیار خصوصاً در هنگام کار با فلزات گران‌بها شود.
- اندازه فرز انگشتی نیز بسیار مهم است. اندازه نامناسب آن می‌تواند از سرعت کار کم کند و یا باعث آسیب به قطعه شود.
کلام پایانی
فرز انگشتی یکی از ابزارهایی است که در مشاغل مختلف می‌توان از آن استفاده کرد. شما با استفاده از این وسیله می‌توانید برای کارهایی همچون صیقل‌دادن، سمباده زنی، حکاکی و... بر روی چوب، فلز، شیشه، پلاستیک و... استفاده کنید. سری و مته فرز انگشتی در انواع مختلفی تولید می‌شود که به شما اجازه می‌دهد با توجه به سطح ماده خود مته مناسبی را انتخاب کنید و به انجام کار بپردازید. فرز انگشتی انواع مختلفی دارد که در مهم‌ترین دسته‌بندی خود به فرز گلو کوتاه و بلند تقسیم می‌شود. برای خرید فرز انگشتی شما ابتدا باید نیاز خود و نوع کار را مشخص کنید و سپس از میان برندهای معروفی همچون بوش، سیلور، محک، رونیکس و... محصول موردنظر خود را انتخاب نمایید.
منابع :
